|
27 - Jun13:00
|
´The colourful English organ´
Lunchconcert door Tjeerd van der Ploeg.
Met zijn programma The colourful English organ neemt Tjeerd van der Ploeg de luisteraar mee naar een klankwereld, die mijlenver is verwijderd van wat in de Grote Kerk in Alkmaar is te horen. Ver in tijd maar niet meer zover in afstand, want het in 1882 voor de St Mary Magdalene te Worcester (UK) door John Nicholson gebouwde instrument staat sinds 1981 in de Christoforuskerk in Schagen. De klank van dit orgel lijkt de menselijk maat op verschillende manieren te ontstijgen, in kracht als wel melancholie, kleurigheid en virtuositeit.
Engelse componisten wisten wel om te gaan met deze exorbitante instrumenten.
Met werken van onder meer Parry, Williams en Howells maakt Tjeerd van der Ploeg duidelijk waarom hij nog altijd betoverd wordt door dit orgel en deze zo kenmerkende Engelse muziek.
The colourful English Organ
Charles Hubert Hastings Parry (1848-1948)
Chorale Prelude on 'Croft's 136th'
Basil Harwood (1859-1949)
Andante tranquillo (on the Hymne tune 'Bedford')
Walter Galpin Alcock (1861-1947)
Introduction & Passacaglia
Ralph Vaughan Williams (1872-1958)
Three Preludes founded on Welsh Hymn Tunes
Bryn Calfaria
- Rhosymedre
- Hyfrydol
Christopher Dearnley (1930-2000)
Dominus Regit Me
Herbert Howells (1892-1983)
Rhapsody in C# Minor [op. 17 no. 3]
Nergens anders heeft men in de negentiende eeuw zo drastisch het roer in de orgelbouw omgegooid als juist in Engeland. De helderheid in de klankgeving die karakteristiek is voor de orgels uit de achttiende eeuw moest wijken voor breedte en grondtonigheid. Er werd geëxperimenteerd met registers die klanken voortbrengen die geheel nieuw waren en die uiteindelijk leidden tot een symfonisch concept. Ook werd er gezocht hoe de orgels de grote kathedralen konden vullen en de zich ontwikkelende samenzang adequaat konden begeleiden.
Het programma van vanmiddag geeft de karakteristieken van het Engelse orgel goed weer. In Chorale Prelude on 'Croft's 136th' van Parry klinken de foundation stops (grondstemmen) van het Great met daaraan gekoppeld het Full Swell. De zwelkast geeft daaraan de dynamische variatie. In het Andante tranquillo (on the Hymne tune 'Bedford') van Basil Harwood worden de 8 voets grondstemmen inclusief de Oboe van het Swell gekoppeld aan Keraulophon en Clarabella van het Great. De Hymn tune wordt gepresenteerd met de Dulciana van het Choir. Het is met name dit register dat zeer geliefd werd en op vrijwel geen enkel romantisch Engels orgel ontbreekt. In de Introduction & Passacaglia van Walter Alcock horen we een Engelse benadering van een door Max Reger beproefd concept. Van de Three Preludes founded on Welsh Hymn Tunes van Ralph Vaughan Williams heeft alleen het Rhosymedre het tot een zekere populariteit gebracht. Vanmiddag klinkt het gehele drieluik waarbij opvalt dat het symfonische gebruik van het orgel (al) plaats maakt voor een meer klassieke benadering. Christopher Dearnley, de voormalige organist van St. Pauls Cathedral in London, heeft goed naar Bach geluisterd toen hij de bewerking over Dominus Regit Me componeerde. Het model waarbij bij Bach in het Choral 'Erbarm' dich mein O Herre Gott? repeterende accoorden de begeleiding vormen, past Dearnley eveneens toe. Tenslotte de derde Rhapsody in C# Minor van Herbert Howells, een dramatisch werk waarin de symfonische kwaliteiten van het Nicholson-orgel ten volle tot uiting komen!
